Dat is ni nich to loat ...

Een half Stünn’n . . .

Wiel dat Foahrtüch, dat hör in hör Nobelkarteer bringen schull, eers in een halvigen Stünn’n keem, wull’n see sükk vöördem noch een bääten de Been’n verträäden. De groode Ünnernäämer Cloas Strietze un siene Froo Katharina. In de eerste Joahren, in de see sükk kennden - un ok noch een Tied lang noa de Hochtied - har he hör vull Leevde Tinchen nöömt.
Dat wee nu liekers all laang her!
In dat „Kongresszentrum“ achter de beiden wuur dat Lucht sinnich minner – dor, wor man hum vöör een goode Stünn’n hochlääven loaten har. As een grooden Wertschkoapsföörer. Wägen sien Küän, „ut een drögen Schwamm noch Woater ruttopressen“ - so as dat een Schnakker up de Büün nöömt har.
Wat wee ut hüm doch för een Keerl worden. Wovöäl Macht un wuveele Doalers har he doch tohoop brocht.
Bi d’ sinneern, wat he in siene Joahren woll noch aal beschikken kunn, har he gannich spitzkräägen, dat see de pläächte Kring van dat „Kongresszentrum“ all achter sükk loaten harn. Un in de aarm Kuntreien - Dritte Welt - as sien Froo jümmers särgen de - dor sünd Kölsch Woater un Jauche foaken blods een Handbreet utnanner.
Dat full hüm eers to, as Katharina hüm bi d’ Aarm greep un fasthull. He drei sükk üm, he wull kieken, wor he dor hoast över strumpelt wee. Dor seet een Minsch, een Jung up de Stroat an de rötterk Huusmüür. Een poar schidderk Plünn’n har he an d’ Liev - un keen Schootüüchs an de Footen.
Dat seech he oaber gannich, denn dat eenzich, wat Cloas Strietze in disse Momang in sien Verstannnskasten upnoom, dat ween twee Oogen – twee Oogen, de so groot weesen as de heele Welt. Un ok netso vull Elend un Hoapnung!
Dat wee blossich de Tied van eenmoal Oahmen - un denn wee de Karosse ok all dor. De Schofför in sien Livree har all noa hüm un sien Froo söächt.
„Da wärst du doch bald über diesen Drecksjungen gestolpert“ - wee dat letzte, wat he van sien Froo hör Schnöäteree mitkreech. Disse Oogen - de Oogen van de Jung up de Stroat – de füllden sien heele Kopp ut. He kunn an niks anners mehr denken - niks anners gung dor mehr rin.

He is in sien Föölen tomoal nich mehr de groode Cloas Strietze - he is wäär de Flüchtlingsjung Nikolaus Stritzki - as de he fiefunveertich in d’ Määrtmoant ut’n Oosten koamen is. Up Bloodfööt - mit niks an as een to wieden Jakk, een kladderigen Büks un een Mütz. Un de Klodd de wee ok noch van een russischen Suldoaten.
Sien Voader leech in duusend Stükken bi Stoalingroad. Irgendwons in dat wiede Rußland. Woarüm de dor leech - dat hett he domoals noch nich begrääpen. Un jüüst in disse Oogenblikk moot he sükk ingestoahn, dat he dat eelich ni nich begrääpen hett. Wenn dat Gefööl van dat ‚nich begriepen’ moal wedder in hüm hoch keem, denn hett he dat jümmers wäär furss noa ünnern pakkt - wiel dat nich mehr in sien Lääven passen de.
Domoals - tja, domoals wee noch Oostpreußen sien to Huus - dat wiede Oostpreußen mit siene hellen Buschken un de dunkeln Kolken - wor de Kroanichen floagen un Isegrim nachts huulde.
Sien Moder is in d’ Vöörjoahr fiefunveertich lostrukken - mit hum un sien lütten Süster. Wat an Plööz up de ole Handwoagen gung, dat harn see mitnoahmen. Aal anner Kroameree bleev achter hör trüch.
Sien lüütji Süster hukel boaben up de Woagen – sein Moder de trukk vöörn an de Diessel un he, he wee achtern an d’ schuuven.
Good dartich Lüü ween see woll noch ut hör Dörp.
Dat weesen meist Froolüü un Kinner. Een poar ole Lüüd ween ok noch dorbi - un een jüngern Keerl. Dat wee een heel schneidigen Fendt. Dat wee de „Ortsgruppenleiter“ - de hett noch bit toletzt de Minschen in d’ Dörp hollen wullt - van wäägen „bis zum letzten Blutstropfen für den Führer“.
As man de russisch Kanon’n hörn kunn, dor wee he furss de eerste, de mit de gröttsde Woagen un twee Peer dorvöör ovhauen is. De anner Minschen mussen de Woagens aal sülvst trekken, wiel dat Militär hör de Peer all laang wächhoalt har.
Dat lüütji Dörp leech good tein Kilometers achter Preußisch-Holland. Noa Oosten to.
An beid Sieden van de Weeske stunnen een poar Hüüs – de Hüüs, de weesen niks besünners, oaber dat wee sien Dörp.
Dat Woater van de Weeske wee stiev - un so gung dat toeers över d’ Iis. So kunn man flinker vörrutkoamen. Noa dree Kilometers seech man achterut schwaarte Wulken an d’ Hääven - de russisch Artillerie har hör Dörp in Brand schoaten. Eelich wullen see noa de Oostsee to - up dat Haff andoal goahn. Wiel dor noch Scheepen gungen, harn see hört. Över de Padd dorhen harn de Russen oaber middelwiel all dat Regiment.
So gung dat denn dries över d’ Land wiider – jümmers noa Westen to. See mussen sükk düchdich knoin - Moder un he. Sien lütt Süster de seet joa boaben up de Krüdelkoar - de kunn liekers noch nich mithelpen.
An d’ Boaverlandsch Kanoal mussen see över dat Iis - an de anner Kant. Mirden up d’ Kanoal neit een Fleegerbombe dat Iis in dutten - ov dat een russischen ov een düütschen Bomb wee stunn dor nich anschrääven. Dorbi is dat heele Dörp denn in de Kanoal blääven - bit up twee Minschen. Bit up Nikolaus Stritzki un up Igor.
Igor wee een ölleren russischen Suldoaten. As Gefangnen wee he as Schwangsaarbeider bi d’ „Ortsgruppenleiter“ up sein Ploatz wäst. Igor wee denn mit de Dörpslüü utneit - ut Trillern vöör sien eegen Lüü, de dor keemen.
Sien Mütz, de is up de Kopp van Nikolaus Stritzki bit noa Holsteen henkoamen. Igor hevvt ünnerwäägens düütsch Suldoatens noch dodschoaten.
Ok dat hett denn lütten Nikolaus Stritzki nich begriepen kunnt - bit vandoach nich.
So keem he denn in disse Vöörjoahrswinter jümmers ‘n bäten wiider noa Westen to. Stükkwies näämen hum Minschen mit, de ok niks mehr harn, as dat eegen Lääven - oaber jümmers noch een Hand för hum.
Mit twee ole Minschen is he denn in Holsteen ankoamen. De beid Ollen hevvt eenfach so doan, as wenn he all jümmers bi hör wääsen is - as hör eegen Blood sotosärgen. Nu is he dor in Holsteen - de Holsteeners sünd ok nich aal blied, dat dor sovöäl Minschen ut’n Oosten koamen sünd - oaber wächjoacht - wächjoacht hevvt see nümms.
In een lütten Höönerhukk is he glieks mit de beiden Ollen ünner-koamen. Dat wee eersmoal een Dakk över de Kopp. Dat see wat to brannen un to bieten harn, dorföör gung he elker Dach los. Kantüffels noasöken up d’ Land - kieken ov de Buurn bi d’ Aarnt noch ‘n poar Frücht trüchloaten harn. Un an de Iserboahn noa Heide gung he mit een büld anner Lüü - üm dor to wachten, dat de Heizers een poar Steenköälen rünnerschmeeten. He kunn ok jümmers wat mit noa Huus to pukkeln.
Bit up de een Dach. He seet all siet Stünnens an d’ Stroat – he har noch niks funnen, wat he mit in d’ Hönerhukk brengen kunn.
Dor is ok een Keerl hoast över sien Beenen strumpelt - een Schwaarthannelsmann. In de domoalige Tied ween sükkse Minschen ok woll Wertschkoapsföörer. De hett sükk ok ümdreit, üm to sehn, wat dat woll wee, wor he dor jüüst över strumpelt wee. De hett ok in twee Oogen keeken – in twee Oogen so grood as de heele Welt. Un ok netso vull Elend un Hoapnung.
De hett hüm denn dries mitnoahmen. Hüm un de beid Ollen ut de Höönerhukk. Dehett ut hüm een Koopmann moakt - hett hum aal dat gääven, wat he vandoach sien Eegen nöömt.
Tja, un as Cloas Strietze sowiet is, mit de Reis in dat Güstern, dor lett he de Schofför anhollen un geit to Foot un alleen wäär retuur noa de Stää, wor de Jung noch jümmers an de Huusmüür sitt. As he de Jung uptillt un sien Aarms üm dat lütt Minschke lächt, dor is hüm, as wenn dor well van boaben an hüm sächt:
Süüch - Nikolaus Stritzki - dat is ni nich in d’ Lääven to loat!

ewaldeden